Opvoeden buiten de lijntjes
Een vriend hebben bij wie je jezelf kunt zijn, dat gun je elk kind. Maar als je kind hoogbegaafd is, lijkt dat soms niet vanzelf te gaan. Andere interesses, een andere manier van denken, of gevoeligheid voor sociale codes kunnen zorgen voor een gevoel van ‘anders zijn’. En dat is pijnlijk, voor het kind en voor jou als ouder.
Sommige hoogbegaafde kinderen hebben wel vrienden, maar voelen zich alsnog alleen. Anderen sluiten zich juist af of proberen zich aan te passen, met wisselend succes. En weer anderen maken heel makkelijk contact, maar missen de diepere klik.
Wat maakt vriendschap voor deze kinderen soms zo ingewikkeld?
Denken, voelen en doen, in een ander tempo.
Hoogbegaafde kinderen denken vaak complex en snel. Ze zijn geïnteresseerd in onderwerpen waar leeftijdsgenoten nog niet mee bezig zijn, stellen vragen die volwassenen aan het denken zetten, of kunnen moeilijk tegen oppervlakkige gesprekken.
Daar komt bij dat ze vaak intens voelen. Ze zijn gevoelig voor sfeer, rechtvaardigheid en nuances. Die combinatie maakt dat ze soms moeite hebben met aansluiting in een klas of buurt:
– ze worden gezien als ‘anders’
– ze raken snel overprikkeld in groepjes
– ze pikken sociale signalen zo scherp op, dat het hen onzeker maakt
– ze willen diepe verbinding, maar weten niet altijd hoe
Het gevolg: je kind lijkt zich prima te vermaken, maar vertelt dat het ‘geen echte vrienden’ heeft. Of het past zich zo aan, dat het thuis ontploft.
Vriendschap = jezelf mogen zijn
Wat hoogbegaafde kinderen vaak zoeken in een vriendschap, is echtheid. Ze willen zichzelf kunnen zijn. Geen toneelspel, geen doen alsof ze iets leuk vinden wat ze eigenlijk saai vinden. En niet steeds hoeven uitleggen waarom ze iets anders aanpakken dan de rest.
Als daar geen ruimte voor is, trekken ze zich vaak terug. Of ze zoeken aansluiting op plekken waar ze zich niet echt kunnen laten zien. Dat kost energie en op den duur ook zelfvertrouwen.
Tegelijkertijd zijn veel van deze kinderen enorm loyaal. Hebben ze eenmaal een klik met iemand, dan doen ze er alles aan om die vriendschap te behouden. Ze kunnen diep betrokken zijn, trouw, en soms zelfs te veel geven van zichzelf, uit angst de verbinding te verliezen.
Als ouder zie je dat vaak gebeuren:
“Hij heeft klasgenoten, maar geen échte vrienden.”
“Ze doet zich anders voor om erbij te horen.”
“Hij zoekt altijd de juf op, in plaats van andere kinderen.”
Herkenbaar? Je bent niet de enige.
Wat kun je als ouder doen?
Vriendschappen kun je niet forceren, maar je kunt wel ruimte scheppen. Kinderen bloeien op als ze gezien worden in wie ze zijn, ook sociaal. Een paar dingen die kunnen helpen:
- Geef woorden aan wat je ziet
Benoem zonder oordeel wat je opmerkt. Bijvoorbeeld: “Ik zie dat je het fijn vindt om bij de juf te zijn. Voel je je daar veiliger dan bij de kinderen?” Zo nodig je je kind uit om na te denken over zijn eigen gevoel en sociale keuzes. - Normaliseer ‘anders zijn’
Leg uit dat niet iedereen dezelfde interesses heeft, en dat dat oké is. Sommige kinderen vinden pas later echte vriendschappen, en dat zegt niets over hun waarde of sociale vaardigheden. - Creëer ontmoetingen met gelijkgestemden
In een plusgroep, spelgroep of andere setting waarin kinderen zich herkennen in elkaar, ontstaat vaak sneller ontspanning en openheid. Het gevoel: “Ik ben niet gek, ik ben niet alleen.” - Wees geduldig
Vriendschap is voor hoogbegaafde kinderen vaak niet vanzelfsprekend – maar juist daardoor des te waardevoller als het wél klikt. Geef het tijd.
Plusgroepen – ontmoeten in gelijkwaardigheid.
Bij Bureaubegaafd zien we het keer op keer: zodra hoogbegaafde kinderen andere kinderen ontmoeten die op een vergelijkbare manier denken en voelen, gebeurt er iets magisch. Er ontstaat ontspanning. Begrip. Plezier. En vaak ook: opluchting.
Onze plusgroep Samen Jezelf Zijn is daar speciaal voor. Hier ontmoeten kinderen ontwikkelingsgelijken in een veilige, begeleide setting. Ze werken samen aan uitdagende outside the box-opdrachten, leren zichzelf beter kennen en bouwen vaak vanzelf vriendschappen op.
Niet omdat ze ‘moeten socialiseren’, maar omdat ze zich durven laten zien zoals ze zijn. Dat maakt het verschil.
Anders, maar niet alleen.
Je kind hoeft niet hetzelfde te zijn als anderen om zich verbonden te voelen. Maar het moet zich wel geaccepteerd voelen in zijn anders-zijn. Vriendschap gaat niet over ‘erbij horen’, maar over begrepen worden.
En daarin kun jij als ouder veel betekenen. Door ruimte te geven voor de zoektocht, te erkennen wat lastig is, en tegelijk vertrouwen uit te stralen dat er mensen zijn die wel passen.
Wat als er (nog) geen klik is?
Soms duurt het even. Dan ontmoet je kind niet meteen een gelijkgestemde, of is de klas gewoon geen fijne match. Dat is verdrietig, maar het zegt niets over je kind. Niet elk zaadje ontkiemt meteen. En in de tussentijd kun jij een bron van steun zijn.
Hoogbegaafde kinderen ontwikkelen vaak asynchroon: ze hebben verschillende ‘leeftijden’ in zich. Hun denken, voelen en doen lopen niet altijd gelijk op. Juist daarom maakt leeftijd in vriendschappen vaak weinig uit. De echte klik zit niet in het geboortejaar, maar in herkenning, diepgang en veiligheid. Soms ontstaat die verbinding eerder met een ouder of jonger kind, als er maar ruimte is om zichzelf te zijn.
“Het is oké dat je zoekt. Jij bent goed zoals je bent. En er zijn anderen zoals jij.”
Soms zijn dat er maar een paar. Maar één echte vriendschap is vaak al genoeg.
Bij Bureaubegaafd kijken we verder dan gedrag
We helpen kinderen om zichzelf te leren begrijpen en verbinden. Niet door hen te veranderen, maar door ruimte te geven aan wie ze zijn. In onze begeleiding en in de plusgroepen staat ontmoeting centraal – met jezelf en met anderen.
Want anders zijn betekent niet dat je alleen hoeft te blijven.
Er is altijd een plek waar je wél past.
Met hartelijke groet,
Team Bureaubegaafd
